Töton Şövalyeleri 3. Bölüm - Hatalardan Ders Çıkarmak

1225 yılında Töton Şövalyeleri bir kez daha yurtsuz kalmıştı. Papa ile olan antlaşmaları kral II. Andrew tarafından belki de haklı olarak topraklarında ayrı bir krallık kurulması olarak anlaşılmıştı ve Macar Prens Bela tarikatın üstüne orduyla birlikte yürüyüşe geçmişti. Çaresiz kalan von Salza Macar topraklarından ayrılmayı kabul etmişti.

Ancak eli kılıç tutan, üstelik savurmasını bilen ve bunu da iyi yapan savaşçılar o yıllarda her yerde yetişmiyordu. Tarikat dünyanın her yerinde kendine iş bulabilirdi. Gereken tek şey Alman altınlarının tarikata sürekli olarak ulaşmasıydı. Buradaki çıkmazdan bir önceki yazıda bahsetmiştik. Alman prensliklerinin etrafında hiç kafir yoktu. Bu da tarikatın yabancı kralların emri altında çalışmasını zorunlu kılıyordu. Hal böyle olunca Almanlarda tam desteği alamamaları normal karşılanmalı.

Ama dediğim gibi, Ortaçağ demek kılıç ve yay demektir. Eğer hünerliyseniz her zaman paralı asker olabilirsiniz. Üstüne üstlük bir de geçmişi ve adetleri olan bir tarikatsanız...

HATALARDAN DERS ÇIKARMAK

I. Konrad, Mazovya Dükü

1217 yılında Papa III. Honorius Prusyalı pagan kabilelere karşı bir haçlı seferi düzenlemişti. Bu haber Prusyalı prenslere ulaşmamış olacak ki 1218 yılında paganlar 300 kilise ve katedrali yaktılar. I. Konrad bu dertten çıkış yolu olarak yüklü miktarda haraç vermeyi kabul etse de, bu Prusyalıları daha da cesaretlendirmekten başka bir işe yaramadı.

İlk Leh ve Alman haçlı birlikleri Mazovya'ya 1219 yılında intikal etti. Ancak organizasyonun gelişmesi 1222 yılına kadar sürdü. Toplanan haçlı birliğinin asıl amacı saldırmaktan çok savunmaktı. Planları Chelmno bölgesinde güçlü bir savunma hattı oluşturmaktı. Ancak planlarını gerçekleştiremeden, 1223 yılında neredeyse bütün haçlı kuvvetleri bölgeden ayrıldı. Prusyalılıar Chelmno'yu yakıp yıktı ve Dük I. Konrad'ın Plock'a kaçmasına neden oldular. Paganlar Danzig'e (Gdansk) kadar ilerlemişlerdi.

Bütün bu olaylar neticesinde I. Konrad, Töton Tarikatından yardım istedi. Aslında gücü zaten azalmış olan Töton Şövalyelerinin küçük bir birliği bile buraya göndermes büyük riskti. V. Haçlı Seferi başarısız olmuştu ve haçlıların bir çoğu bunun nedeninin Kutsal Roma-Cermen İmparatoru'nun sefere katılmamasına bağlıyordu. Baskılara dayanamayan II. Frederick haçlı görevini 1226 veya 1227 yılında yerine getireceğine söz vermişti.

13. yüzyılda Prusyalı klanlar

Eğer von Salza kuvvetlerinin tümünü planlanan bu haçlı seferine kadar saklarsa ve imparatorun seferinde tüm gücüyle ona yardım ederse çok daha karlı çıkabilirdi. İmparatora ne kadar yardım ederlerse, tarikatın gücünün o kadar artacağının farkındaydı. Tarikattaki herkes buradaki çıkarın ne kadar büyük olacağını anlamıştı. Çok az kimse bir başka Doğu Avrupa ülkesine gidip, yerel düklerin ve kralların emri altında çalışmaya gönüllüydü. Ama Hermann von Salza büyük düşünüyordu. Hareketlerinden anlıyoruz ki onun tarikat için istediği, her haçlı seferinde kutsal topraklara koşmak, sefer bittiğindeyse ortada yurtsuz kalmak değildi.

İMPARATORUN SEFERİ

II. Friedrich

Geçmişteki hataların tekrarlanmaması için van Salza, II. Frederick ile anlaştı. 1226 yılında Golden Bull of Rimini imzalandı (1222 yılında Macaristan'da benzer bir metin imzalanmıştı, bir önceki yazımın son kısmına okuyabilirsiniz). Bu duyuru ile imparator, Töton Şövalyelerinin Prusya üzerine yaptığı akınlarda ele geçirecekleri fieflerin gerçek sahibi olduğunu kabul etmiş oldu. Dük Konrad zaten daha önceden, tarikattan ilk kez yardım istediğinde anlaşmayı kabul etmişti ve bilindiği kadarıyla tarikatın gelecekte ele geçirebileceği pagan topraklarına el koyma gibi bir arzusu da yoktu. Ancak tarikat içinde bir yanlışlığa daha katlanacak kişi sayısı çok azdı. II. Frederick'in bu işteki çıkarı ise paganların hıristiyanlaştırılması sözü ve Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğu'nun doğu sınırının daha da güçlendirilmesiydi.

Haçlı seferini daha önce erteletmiş olan İmparator II. Frederick, ordusuyla 1227 yazında Brindisi, İtalya'dan yelken açtı. Ancak henüz hedefine varamadan ordusunda salgın hastalık baş gösterdi ve geri dönmek zorunda kaldı. Yanındaki, en güvendiği dostlarından biri olan von Salza bile geri dönmesini tavsiye etmişti. Ancak geri döndüğünde tatsız bir sürpriz onu bekliyordu. Papa, imparatoru aforoz etmişti. Nedeni ise verdiği sözde durmamasıydı.

1228 yılının haziran ayında II. Friedrich tekrar kutsal topraklara yelken açtı. Fakat bu hareketi de papa tarafından provokasyon olarak nitelendirildi çünkü aforoz edilmiş bir kralın/imparatorun haçlı seferine çıkması absürd bir durumdu. Bu nedenle ikinci kez aforoz edildi. İmparator eylül ayında Akka'ya çıktı. Fakat aradığı desteği hiçbir hıristiyandan bulamadı. Hospitaller ve Tapınak Şövalyeleri, aforoz edildiği için kendisine yardım etmekten çekindi. Bu durum imparatoru Töton Şövalyeleri ile yakınlaştırdı.

Ama ne kadar yardım alamamış olsa da, Akka'da bir hıristiyan ordusu olduğu gerçeği değişmemişti. Eyyubi sultanı El-Kamil o sırada Mezopotamya ve Suriye'deki akrabaları ile olası bir savaşın eşiğindeydi ve bir haçlı ordusuyla savaşmaya niyeti yoktu. Bu nedenle iki lider anlaşma yoluna gitti. Bu yolla Beytüllahim, Nasıra ve Kudüs ile kısa bir sahil şeridi Kudüs Krallığı'na geri verildi. Mescid-i Aksa ve Kubbet-üs-Sahra müslümanların kontrolünde kaldı. Kudüs şehri tahkimatsız bırakıldı. Haçlıların birçoğu ve Töton'lar dışındaki haçlı tarikatları bu antlaşmayı II. Friedrich'in güç ve Kudüs tacını geri kazanmak için imzaladığını düşünerek imparatorla aralarını açtılar. İmparator, 18 Mart 1229 tarihinde Kudüs Kralı olarak taç giydi.

Bütün bunlar olurken Töton Şövalyeleri de işin içindeydi tabi ki. Papa, imparatora olan yardımlarından ötürü bu tarikatı da aforoz etmişti. Ancak kazananın yanında olmak tarikatı daha karlı çıkarmıştı. Sefer sonucunda beklenmedik yoldan kan dökmeksizin başarı elde eden imparator, Akka'dan alınacak geçiş ücretlerinin tamamının tarikata ait olmasına karar verdi. Ancak von Salza tarikatın sadece imparator ve ordusu bölgedeyken rahat rahat yaşayabileceğini biliyordu. Bu nedenle, papa taraftarlarının hışmını üstüne çekmemek için 1229 yılı bitmeden bölgeden ayrılarak Avrupa'ya geri döndü. Döner dönmez de diplomasi yeteneklerini kullanarak tarikatı üzerindeki aforozu kaldırttı.

Tüm bu olanlar, von Salza'nın tarikatı sadece kutsal topraklarda görev alacak bir birlik haline getirme hevesini yıktı. Dük Konrad'ın geçmişteki yarım talebi kabul edildi. Bunun üzerine 14 Alman şövalye bölgeye gönderildi. İlk olarak Cedlitz, ardından tamamlanmasına müteakip Dobrin kalesi bu şövalyelere tahsis edildi. von Salza ile Konrad arasındaki görüşülen ve kabul edilen koşullar, Macaristan'dakilerle aynıydı. Bu kadar az şövalyenin gönüllü olmasının nedeniyse koşullar değil, geçmişteki hatanın tekrarlanmasının istenmiyor oluşuydu. Ancak von Salza'nın ileri görüşlülüğü bir kez daha kendisini gösterdi. Zira 1231 yılında kutsal topraklarda çok az sayıda haçlı birliği kalmıştı. 1244 yılında ise Kudüs müslümanların eline geçmiş olacaktı.

von Salza Rimini duyurusuyla istediğini alsa da acele etmedi. 1230 yılında Lehler ile Kruszwica Antlaşmasını imzaladı. Buna göre tarikat Culmerland bölgesini ve daha sonraları ele geçirecekleri yerlerin tek sahibi olacaktı. Üstüne bir de 1234 yılında, gerekli sözleri almasına karşın ısrarlı davranarak başka bir antlaşma daha imzaladı. Buna göre Prusya bölgesine bundan böyle ele geçirilecek her toprak parçası direkt olarak Papalık'a bağlı sayılacaktı. Hermann von Salza bu sefer işi sıkı tutmaktan kaçınmamıştı.